|
|
|
KUPIŠKIO RAJ. KUOSĖNŲ K. POVILO ČIURLIO SODYBOS, GYVENAMO NAMO IR KITŲ TROBESIŲ EKSPLIKACIJA IR APRAŠYMAS (2009.04) | | | | |
| | | | | | | |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Gyvenamas namas perkeltas iš Kuosėnų gatvinio kaimo. Ant sienojų
iškirsti skaičiai rodė, kad |
|
|
|
namas ręstas 1888 m. apie 1926
m.troba perkelta į vienkiemį, šiaurės rytinę kaimo teritorijos dalį. |
|
|
|
|
|
Trobos pamatai lauko akmenų,
sutvirtinti kalkių skiediniu. Įgilinimas apie pusę metro. Rūsyje po maltu- |
|
|
|
ve įgilinimas siekia apie 2 metrus.
Stogas šiaudinis, tik vėliau apie 1960 metus perdengtas gontinėm lentelėmis. Langai dvigubi. Antrieji vasarą išimami. Stiklai 40x40, rėmuose stiklų 2x3. |
|
|
|
|
| | | | | | | |
| | |
| | | 1. troba (gryčia) | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | |
| | | | | | | 1a. Pečius (duonkepė krosnis) su šiltu antkrosniu | | | | | | | | | | | |
| | | | | | | 1b. Stalas | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | |
| | | | | | | 1c. Dvigulės lovos | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | |
| | | | | | | 1d. Sieninė spintelė virtuvės rakandams | | | | | | | | | | | | | | |
| | | | | | | 1e. Suolai (zuslonai) | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | |
| | | | | | | 1f. Šilta sienelė su pečionėmis | | | | | | | | | | | | | | | | | |
| | | | | | | 1g. Pakabinama lentyna indams (šuplėda)
| | | 2. priemenė | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | |
| | | | | | | 2a. Kopėčios į pastogę | | | | | | | | | | | | | | | | | | | |
| | | | | | | 2b. Betoninis prieangis
| | | 3. maltuvė | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | |
| | | | | | | 3.a girnos su stalu | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | |
| | | | | | | 3b indauja (šėpa), vėsi patalpa maistui laikyti |
| | | | | | | | | | | | | | | | | | | |
| | | | | | | | | | | |
| | | | | | | | | | | | | | |
| | | | | | | |
| | | 3c. Rūsys (skėpas) daržovėms ir bulvėms laikyti | | | | | | | | | | | | |
| | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | |
| | | | | | | 4. Sėklyčia (kamara) | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | |
| | | | | | | 4a. Apvali krosnelė patalpos pašildymui (labai retai kurenama) | | | | | | | | |
| | | | | | | 4b. Komoda patalinei, užtiesalams rūbams laikyti | | | | | | | | | | | | |
| | | | | | | 4c. Stalas | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | |
| | | | | | | 4e. Lovos | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | |
| | | | | | | 4d. Suolai | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | |
| | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | |
| | | | | | | 5. kamarėlė, rūbams laikyti | | | | | | | | | | | | | | | | | | |
| | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | |
| | | | | | | 6. Darželis gėlėms, prieskoniams, vaistažolėms auginti | | | | | | | | | | |
| | | | | | | 7. Daržas daržovėms auginti. | | | | | | | | | | | | | | | | | |
| | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | |
| | | | | | | PATALPŲ APRAŠYMAS |
| | | | | | | | | | | | | | | | | | |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | |
|
|
|
| | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | |
|
|
|
| | | | | | | | | | | | | | | | |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Gryčia - pagrindinė trobos patalpa.
Joje buvo dirbami smulkesni ūkio darbai, ruošiamas maistas, |
|
|
|
|
|
ilsimasi. Penktadalį patalpos užėmė
duonkepė krosnis, kurios gana įdomi konstrukcija aprašyta |
|
|
|
|
|
žemiau. Patalpos grindys medinės iš
špuntuotų lentų. Joje įrengtos 2 plačios lovos, kuriose tilpo |
|
|
|
|
|
du suaugę ir keturi vaikai.Prie
vakarinės - pietinės sienų įrengti
stacionarūs suolai. Pietvakarinėje |
|
|
|
|
patalpos dalyje stovėjo
stačiakampis stalas. Viršuje prie stalo kabėjo abrozdas - Jezus ir
Marija. |
|
|
|
|
|
Prie durų pakabinta lentyninė
spintelė, vadinama šuplėda su maistu ir indais. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Prieš pečiaus - spintelėje buvo sukrauti puodai, keptuvės
(petelnios), o prie spintelės -
krosnies |
|
|
|
|
|
įrankiai: kačergos, šakė puodams,
petelnykas, šluota. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Duonkepė kosnis sudėtingesnis
įrenginys, todėl ją teks aprašyti atskirai. Krosniai naudota molis, |
|
|
|
|
|
rąsteliai, nedegtos plytos, šiek
tiek metalo.
| | | | Išilginis duonkepės pjūvis
| | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | |
| | |
| | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | |
| | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | |
| | | 1.Ant pečiaus - šiltas krosnies viršus, žiemą tinka apšilti arba net miegoti |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1.Ant pečiaus - šiltas krosnies
viršus, žiemą tinka apšilti arba net miegoti |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2.Duonkepė krosnis - pėčius,
maistui ir gyvulių ėdalui virti bei duonai kepti.
Jos viršus
arkinis, konstrukcija iš molio irnrdegtų plytų. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3. Pokrosninė ertmė - pečėlius, ant
rąstelių paklotas krosnies padas. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4. Paprieždis - malkoms ar kitiems
krosnies rakandams laikyti |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5. Prieškrosnis - priežda. Čia
dedami puodai, čiugūnai prieš pašaunant juos į krosnį. |
|
|
|
|
|
|
|
|
6. Krosnies dangtis, metalinis su
rankena. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
7. Koptūras su anga dūmams į
dumtraukį nutraukti. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
8. Moliu grįsta patalpos vieta
prieš krosnį ir malkinę viryklę, apsaugo nuo gaisro
iškritus žarijoms ar išsipylus skysčiui, kuris nepatenka ant grindų.(1,2x1,4) | | | | | | | |
| | | 9. Patalpos medinės grindys. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| | | | | | | | |
| | | | | | | |
| |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| | | | | |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | |
|
|
1. Troba, dviejų galų su priemene,
maltuve, rūsiu, kamarėle. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2.Tvartas (gurbas).
Sienos plukto molio, 60 cm storio. Stogas šiaudinis, lauko pastogė |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
malkoms laikyti |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2a. Daržinė, šienui sandėliuoti.
Medinė, šiaudiniu stogu, 2 vartais vėžimui įvažiuoti. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3. Klėtis, su aruodais ir bendra
patalpa ūkio įrankiams, varstotui, pakinktams laikyti. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3a. Ratinė (vazaunia). Joje laikomi
lineika, kiti ūkio padargai. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4. Klojimas iš 2 šalinių ir laito
su molio pagrindu. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4a. Klojimo šalinės, nekultiems
javams laikyti |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4b. Pašapėlis, šiaudams, pelams
laikyti. Pastatas be sienų ant statramsčių, šiaudų stogu. |
|
|
|
|
|
|
|
5. Pirtis su priepirčiu. Čia
taipogi buvo rūkoma mėsa. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
6. Šulinys su svirčia |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
7. Daržas |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
8.Kūdros (sodželkos) Šioje
mirkydavo linus. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
9. Sodyba 1930 m bovo apasodinta
beržais, o šiaurinė dalis 1960 m ąžuolais ir uosiais. |
|
|
|
|
|
|
|
10. WC |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
11. Senosios pirties
vieta |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
12. Obelys, jų buvo
apie30. Be jų derėjo vyšnios, serbentai |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Čiurlio Povilo žemės planas 1927 m. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Čiurlio Povilo žemės planas 1927
metais |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Čiurlio Povilo žemės plano abrisa
1997 metais |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|